Hoe ontstaat melkvet?

Het gehalte melkvet is eenvoudig te verhogen door te kiezen voor de juiste grasrassen, het gras op het juiste moment te maaien en daarna droog in te kuilen. Een 0,2 punten hoger vetpercentage in de melk, levert een bedrijf met honderd koeien jaarlijks 5.000 euro extra op aan melkgeld.

Het melkquotum is per 1 april 2015 verdwenen en daarmee is er ook een einde gekomen aan de quotering van het melkvet. Melkveehouders kunnen vanaf nu, ondanks de instelling van fosfaatrechten, hun totale jaarlijkse melkgeld verhogen door meer kilogrammen vet te leveren. Naast mais en krachtvoer is gras een belangrijke leverancier van melkvet. Het is dus interessant te weten hoe melkveehouders de kilogrammen melkvet kunnen verhogen met grasland- en inkuilmanagement. Een interview met Wilfried van Straalen, hoofd rundveecluster bij Schothorst Feed Research.

“Binnen de Nederlandse melkveehouderij zijn gras, mais en krachtvoer de belangrijkste bronnen voor melkvet. De helft van het melkvet dat koeien produceren, komt van langketen vetzuren. Deze vetzuren zitten in de voeders maar kunnen ook ontstaan uit afgebroken lichaamsvet op het moment dat koeien interen op hun lichaamsreserve. De andere helft van het melkvet ontstaat uit kortketen vetzuur, zoals azijnzuur en boterzuur. Deze worden in de pens gevormd tijdens de afbraak van koolhydraten. In de uier wordt azijnzuur benut om melkvet van te maken door de korte ketens aan elkaar te koppelen."

 

Hoe kunnen veehouders met de grassamenstelling het melkvet beïnvloeden?

“Als melkveehouders het melkvet willen beïnvloeden met gras, moeten ze de productie van azijnzuur in de pens stimuleren. Dit kan door gras aan te bieden dat meer celwanden bevat. Het is moeilijk exact aan te geven wanneer het aandeel celwanden in de praktijk precies goed is om het gras in te kuilen, maar meestal is het net iets later dan melkveehouders gewend zijn. Gras waarin een beginnende stengelgroei zichtbaar is, bevat de meest optimale samenstelling van de celwanden.”

Gras ouder laten worden met meer stengels is niet goed voor het percentage melkvet?

“Wellicht wel voor het percentage melkvet, maar niet voor de totale kilogrammen melkvet die een koe produceert. Hoe langer melkveehouders wachten, hoe meer stengel zichtbaar is en hoe lager het energiegehalte is in het gewas. Koeien geven hiervan te weinig liters waardoor er ook minder kilogrammen melkvet geproduceerd worden.”

En wat zijn de nadelen als gras te jong gemaaid wordt?

“Jong gras kan veel suikers bevatten en linoleenzuur. De combinatie kan pensverzuring in de hand werken. 
Als dit gebeurt zal het gehalte melkvet juist dalen. Jong gras hoeft geen probleem te zijn voor het gehalte aan melkvet, maar dan moet het wel gecompenseerd worden met andere voeders of krachtvoer in het rantsoen. Het overrulen van een slechte kuil is mogelijk, maar dat moet dan meestal wel met de aankoop van andere voeders.”

Heeft droog of nat inkuilen nog effect op het gehalte aan melkvet?

“De ideale kuil heeft een drogestofpercentage van 35 tot 40 procent. Deze kuil is smakelijk waardoor er meer gegeten wordt en er dus ook meer grammen melkvet geproduceerd worden. In een natte kuil ontstaan te veel omzettingsverliezen. Eiwit wordt daarbij ook omgezet naar ammoniak, dat maar tot een bepaald niveau door pensmicroben benut kan worden. Ook het suikergehalte is lager in natte kuilen. Droog inkuilen is dus beter voor zowel het melkvet als voor het melkeiwit en de voerkosten.”

Hebben grasrassen nog invloed op het melkvet?

“Jazeker. Grassen die meer structuur leveren, zoals rietzwenk, zijn positief voor de productie van melkvet. Wel blijft de gehele rantsoensamenstelling altijd een balans. Naast een goed gehalte aan melkvet moet ook de melkgift overeind blijven en de gezondheid van de koeien. Het blijft dus altijd optimaliseren van alle variabelen.”

Hoeveel kan het melkvetgehalte beïnvloed worden met het rantsoen?

“Bij een vetpercentage van bijvoorbeeld 4,3 is het zeer eenvoudig om dit via voeraanpassingen naar 4,6 of 4,0 te brengen. In rantsoenen met een hoog aandeel grassilage zien we vaak hogere vetgehalten dan in rantsoenen met veel maissilage. Daarnaast kun je via krachtvoersamenstelling het vetgehalte nog verder sturen. Het verhogen van het melkvet is daarom zeker een manier om het melkgeld te maximaliseren.”